Musa, Süleyman ve Yeşu Operasyonları

Musa Operasyonu (İbranice: מבצע משה‎, Mivtza Moşe, İngilizce: Operation Moses) Beta Israel olarak bilinen Etiyopyalı Yahudiler'in 1984'te kıtlık yüzünden Sudan'dan İsrail'e gizlice getirilmesi için yapılan operasyondur.[1] Adını Tora'da adı geçen Musa peygamberden alan bu operasyon İsrail Savunma Kuvvetleri, CIA, Hartum'daki ABD elçiliği ve Sudan güvenlik güçlerinin ortak çabalarıyla düzenlenmiştir.[2]

21 Kasım 1984'te başlayan operasyon 8.000 Etiyopyalı Yahudi'nin uçak yoluyla Sudan'dan İsrail'e göç etmesi sağlandı ve 5 Ocak 1985'te son buldu. Binlerce Falaşa Etiyopya'yı yaya yoluyla terk edip Sudan'daki mülteci kamplarına yerleşti; bu göç esnasında yaklaşık 4.000 Falaşa hayatını kaybetti. Sudan gizlice İsrail'in mülteci kamplarını boşaltmasına izin verdi. Konu medyaya sızınca Sudan Arapülkeleri tarafından operasyonun durdurulması için baskı gördü, sonuç olarak 1.000 Falaşa mülteci kamplarında mahsur kaldı. Bunların birçoğu ABD destekli Yeşu Operasyonu (Operation Joshua) ile kurtarıldılar. İsrail'de, ailelerinin Afrika'da kalması sonucu 1.000'den fazla çocuk bir süre ebeveynsiz kaldı fakat 1991'de Süleyman Operasyonu (Operation Solomon) ile 14.000 Falaşa daha İsrail'e getirilince çocuklar ailelerine kavuştu.


Süleyman Operasyonu (İbranice:מבצע שלמה, Mivtza Şlomo, İngilizce:Operation Solomon) 1991'de Etiyopyalı Yahudileri İsrail'e getirmek için yapılmış askeri bir operasyondur. 1991'de Etiyopyahükümetinin lideri Mengistu Haile Mariam'ın hükümdarlık koltuğu Eritre ve Tigray asileri tarafından sallanınca ülke istikrarsızlığa sürüklendi. İstikrarsızlık sonucu Etiyopya'daki Falaşaların durumu, bazıYahudi örgütlerini ve İsrail devletini alarma geçirdi. Mengistu rejimi altında kütlesel göçlere izin verilmediğinden ülkede iktidarsızlık göç etmek isteyen Falaşalar için bir umut ışığı oldu. İsrail, Etiyopya hükümetinin azalan gücünden istifade edip gizlice Süleyman Operasyonunu uyguladı. Bu operasyonla İsrail tarihinin en büyük göçünü almıştır.

Aralarında İsrail Hava Kuvvetlerine ait C-130 uçakları ve El Al kargo uçakları bulunan 34 uçak aralıksız olarak 36 saat içinde 14.500 Etiyopya Yahudisini İsrail'e taşımıştır.

Süleyman Operasyonu ile taşınan Etiyopyalı Yahudi sayısı Musa Operasyonu ve Yeşu Operasyonu ile taşınan insan sayısının toplamının iki katı kadardır. El Al 747 uçağı 24 Mayıs 1991'de 1.122 yolcuyla bir kerede en fazla yolcu taşıma konusunda dünya rekoru kırdı.


Yeşu Operasyonu (İbranice: מבצע שבא, İngilizce: Operation Joshua) 1985 yılında 800 adet Beta Israel denen Etiyopya Yahudisi'ni Sudan üzerinden İsrail'e getirmek için düzenlenmiş operasyondur.

George H. W. Bush ABD başkan yardımcısı olduğu dönemde Musa Operasyonu'nun uzantısı olan CIA destekli bir operasyon daha düzenledi. Musa Operasyonu'nda kurtarılan 8.000 Falaşa'nın yanı sıra bu operasyonla 800 Falaşa daha Sudan üzerinden İsrail'e getirildi. Bu operasyon, diktator Mengistu Haile Mariam'ın kulağına gitmesiyle 5 yıl süreyle sekteye uğradı. Bir sonraki kurtarma operasyonu 1991 yılında Mengistu ülkenin kontrolunu kaybedince Süleyman Operasyonu'yla gerçekleşti.

tr.wikipedia.org

Etiketler: Tarih